Tắc động mạch ngoại vi là bệnh lý khá phổ biến ở người lớn tuổi . Giới chuyên môn ghi nhận có từ 10- 20% ở người trên 70 tuổi bị tắc động mạch ngoại vi với nhiều mức độ khác nhau . Tại nước ta tỷ lệ bệnh nhân phải cắt cụt chi do tắc động mạch ngoại vi lên đến 30% có một điều đáng tiếc là cho đến nay người dân vẫn thiếu thông tin về căn bệnh này thậm chí có những bệnh nhân còn chưa bao giờ nghe đến bệnh Tắc động mạch ngoại vi bởi vậy khi chân đau nhức, có vết loét họ vẫn không biết đó là bệnh gì đến khi thấy có những triệu chứng khá rõ ràng họ vẫn chữa không đúng chuyên khoa nên tình trạng bệnh ngày tiến triển càng nặng hơn, qua thực tế này khiến thầy thuốc chuyên khoa mong muốn người bệnh có thêm kiến thức về bệnh tắc động mạch ngoại vi
*Hệ thống động mạch
Hệ thống động mạch là những mạch máu có vai trò dẫn máu đỏ từ tim đi đến nuôi dưỡng các cơ quan và bộ phận trong cơ thể, Người ta chia ra làm 2 hệ thống động mạch. Hệ thống động mạch trung tâm là những mạch máu lớn nằm trong vùng ngực, bụng để nuôi tạng, hệ thống động mạch ngoại vi đi từ trong đi ra ngoài nuôi hai tay, hai chân . do vậy động mạch ngoại vi giữ một vai trò quan trọng vì nó trực tiếp đưa máu đến nuôi dưỡng các chi.
Như chúng ta đã biết thì các cơ quan muốn sống được thì nó phải có máu nuôi dưỡng, nếu như động bị hẹp, tắc do quá trình xơ vữa gây viêm làm lòng mạch máu hẹp lượng máu đi đến chi giảm gây thiếu máu, lâu dần gây chết cơ quan hay gọi là hoại tử, theo đánh giá của giới chuyên môn thì động mạch ngoại vi dễ bị hẹp và tắc nhiều nhất so với động mạch khác, khi động mạch ngoại vi bị tắc hai chân sẽ bị ảnh hưởng nhiều. hơn nữa là ảnh hưởng sấu đến sức khỏe người bệnh và hậu quả nặng nề nhất là gây tàn phế thậm chí gây tử vong .
*Các yếu tố liên quan, thuận lợi phát bệnh:
-Xơ vữa động mạch chiếm đến 70- 80% vì xơ vữa động mạch tạo ra mảng xơ vữa gây ứ đọng cholesterol trong lòng mạch lâu ngày có thể gây tắc hoàn toàn động mạch.
-Nguyên nhân từ bệnh tiểu đường, bệnh tiểu đường lúc đầu không gây tắc mạch nhưng sau nhiều năm không điều trị tốt bệnh nặng dần sẽ gây ra biến chứng tắc mạch vì bệnh tiểu đường hay kết hợp chuyển hóa lipid từ đó tạo mảng xơ vữa trên thành động mạch gây tắc động mạch
Thuốc lá thủ phạm gây ra viêm tắc động mạch
-Nguyên nhân do thuốc lá, thuốc lào : từ trước người ta cho rằng thuốc lá chỉ gây bệnh ung thư phổi, hoặc rối loạn thông khí phổi mà quên rằng thuốc lá là nguyên nhân quan trọng vì trong thuốc lá có nicotin và các hoạt chất khác có trong thuốc lá, thuốc lào gây co thắt mạch máu, lâu ngày mạch máu co thắt nhiều lần gây xơ cứng mạch máu dẫn đến tắc mạch máu.
-Còn có một nguyên nhân nữa đó là thời tiết lạnh nhiều làm co mạch máu, làm ảnh hưởng sự lưu thông của máu trong lòng mạch, lâu ngày cũng gây tắc.
*Tắc động mạch ngoại vi được có 2 dạng cấp và mãn
-Bệnh cấp thường có nhiều dấu hiệu rõ rệt, tiến triển nhanh có từ giai đoạn 2 Có cơn đau cách hồi (Bệnh nhân đi được một đoạn đường thì xuất hiện đau dữ dội và co rút cơ ở bắp chân, do đó phải dừng lại để nghỉ. Sau nghỉ vài phút thì hết đau và lại có thể đi tiếp. Khi đi tiếp được một quãng đường thì lại xuất hiện các hiện tượng trên và bệnh nhân lại phải dừng lại để nghỉ
Hiện tượng trên cứ tiếp diễn và tăng dần: quãng đường đi được giữa các lần nghỉ ngày càng ngắn lại trong khi thời gian phải nghỉ để đỡ đau ngày càng dài hơn) và nhanh chóng tiến triển thành giai đoạn 3 gây ra đau nhức dữ dội và thường xuyên kể cả lúc nghỉ bắt đầu xuất hiện các tím đen sau đó thấy vết loét, hoại tử đầu chi .
-Bệnh mãn tính thường tiến triển âm thầm lúc đầu không có biểu hiện không rõ rệt bệnh nhân vẫn làm việc, sinh hoạt bình thường nhưng cũng từ lúc này đã xuất hiện mảng xơ vữa , lòng mạch hẹp dần bệnh tiến triển dần dần, càng về sau bệnh trở nên nặng rồi chuyển dần đến các giai đoạn trên và khó điều trị .
*Điều trị : Hiện nay tây y chưa có thuốc đặc trị, điều trị dùng các thuốc giãn mạch, thuốc làm mềm mại thành mạch, thuốc làm thông mạch . Tất cả các thuốc này chỉ có tác dụng điều trị trong giai đoạn đầu khi lòng mạch chưa hẹp nhiều,thành mạch máu còn mềm mại nhưng đến giai đoạn sau thuốc tây không cho thấy hiệu quả, lúc này y học hiện đại bắt đầu can thiệp ngoại khoa nong động mạch, đặt stent, phẫu thuật nối mạch, cắt hạch giao cảm…vv Những phương pháp này thường gây ra tốn kém, nhưng cũng kết quả chưa thực sự lâu dài, một số bệnh nhân cao tuổi, thể trạng kém không được áp dụng theo các phương pháp này.
Đông y điều trị bệnh Viêm tắc động mạch ngoại vi :
Trong khi tây y gặp khó khăn trong điều trị bệnh viêm tắc động mạch ngoại vi thì đông y lại phát huy được thế mạnh của mình đặc biệt từ khi lương y Trần Ngọc Chấn tìm ra phương thuốc quý đặc trị bệnh này, hàng ngàn người bệnh đã được điều trị ổn định. cứu được hàng ngàn bàn tay, bàn chân thoát cơn khỏi ác mộng cắt cụt, tháo bỏ chi.
